Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

the epilepsy

  • 1 comitialis

    cŏmĭtĭālis, e, adj. [comitium, II.], of or pertaining to the comitia:

    dies,

    on which the comitia were held, Cic. Q. Fr. 2, 2, 3; 2, 13, 3; Varr. L. L. 6, § 29 Müll.; Liv. 3, 11, 3; cf. Paul. ex Fest. p. 38, 12 Müll.; Macr. S. 1, 16; so,

    biduum,

    Caes. B. C. 1, 5:

    mensis,

    Cic. Verr. 2, 2, 52, § 130:

    homines,

    who were always at the comitia, and sold their votes, Plaut. Poen. 3, 2, 6: morbus, the epilepsy (so called because its occurrence on the day of the comitia, as ominous, broke up the consultation; cf. Fest. s. v. prohibere, p. 234, 28 Müll.; Cels. 2, 1; 3, 23;

    also called morbus major and sacer,

    id. 2, 8:

    vitio corripi,

    Sen. Ira, 3, 10, 3; and, subst.: cŏmĭtĭālis, is, comm., one who has the epilepsy, Plin. 20, 11, 44, § 114; 28, 7, 23, § 83; 32, 4, 14, § 33 sq.; 32, 9, 37, § 112.— Adv.: cŏmĭtĭālĭter, epileptically, by epilepsy, Plin. 22, 21, 29, § 59.

    Lewis & Short latin dictionary > comitialis

  • 2 sacer

    săcer, sā̆cra, sā̆crum (ante-class. collat. form sacer, sacris, sacre; plur.:

    sacres porci,

    Plaut. Men. 2, 2, 16; id. Rud. 4, 6, 4; Varr. R. R. 2, 1, 20; 4, 16; sing. acc.: sacrem porcum, Fest. s. h. v. p. 318 Müll.), adj. [root sa-; Gr. saos, sôos, safe; whence Lat. sānus], dedicated or consecrated to a divinity, holy, sacred, = hieros (cf.: sanctus, augustus): Gallus Aelius ait, sacrum esse quocumque modo atque instituto civitatis consecratum sit, sive aedis, sive ara, sive signum, sive locus, sive pecunia, sive quid aliud quod dis dedicatum atque consecratum sit, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.; cf.:

    quicquid destinatum est diis, sacrum vocatur,

    Macr. S. 3, 7:

    sacrae (res) sunt quae diis superis consecratae sunt: religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3.
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    quicquam (opp. profanum),

    Plaut. Merc. 2, 3, 27; id. Trin. 2, 2, 8; cf.:

    aedificiis omnibus, publicis privatis sacris profanis, sic pepercit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 54, § 129; so,

    locus sacer et profanus,

    id. Inv. 1, 26, 38; Auct. Her. 2, 4, 7; Quint. 5, 10, 38:

    miscebis sacra profanis,

    Hor. Ep. 1, 16, 54; id. A. P. 397; Nep. Them. 6, 5; Sall. C. 11, 6:

    villae signis et tabulis refertae partim publicis partim etiam sacris et religiosis,

    Cic. Leg. 3, 13, 31; so (with religiosus) id. Verr. 2, 4, 57, § 127; Suet. Tib. 61:

    mores autem rapere properant quā sacrum quā puplicum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 37:

    (legum) genera sunt tria, sacri, publici, privati juris,

    Quint. 2, 4, 33; cf. in the sup.:

    deprecor hoc unum per jura sacerrima lecti,

    Ov. H. 9, 159:

    aedes,

    Plaut. Am. 4, 1, 5; Cic. Fam. 13, 11, 1; Quint. 4, 2, 8; Ov. M. 14, 315:

    lucus late sacer,

    Verg. A. 5, 761:

    arvum Martis,

    Ov. M. 7, 101:

    ara,

    Plaut. Aul. 4, 1, 20:

    aurum,

    Liv. 5, 50; cf.

    pecunia (opp. privata),

    Quint. 4, 2, 8:

    arma,

    Liv. 24, 21:

    tus,

    Ov. M. 14, 130:

    sanguis (of the sacrificial victim),

    Cat. 68, 75:

    ales (so called from its use in augury),

    Verg. A. 11, 721:

    luces (with profestae),

    Hor. C. 4, 15, 25; cf.

    dies (with religiosus),

    Suet. Tib. 61:

    tempus,

    Hor. C. S. 4:

    commissum,

    a crime against religion, Cic. Leg. 2, 9 et saep.— Poet.: vitis (as sacred to Bacchus), Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 149 Vahl.); Hor. C. 1, 18, 1; so,

    laurus,

    id. ib. 3, 4, 18; Verg. A. 7, 60:

    robur,

    Ov. M. 8, 752:

    aqua,

    Hor. C. 1, 1, 22:

    fontes,

    Ov. M. 2, 464; Verg. E. 1, 53:

    focus,

    Hor. Epod. 2, 43:

    Tarentum,

    id. C. 1, 28, 29:

    fines,

    Sil. 3, 501; cf.

    montes (the Alps, because not to be ascended by men),

    id. 4, 70;

    vates (because dedicated to Apollo),

    Hor. C. 4, 9, 28; Tib. 2, 5, 113; cf.:

    sacer interpresque deorum Orpheus,

    Hor. A. P. 391;

    and (for sanctus) of the divinity itself: Vesta,

    Prop. 3, 4 (4, 3), 11; so,

    Cybebe,

    id. 3 (4), 22, 3 (but in Liv. 3, 19: ut sacrosancti habeantur, quibus ipsi dii neque sacri neque sancti sunt, so used only on account of the lusus verbb. with sacrosancti;

    v. the context).—Sacer Mons,

    a hill about three miles from Rome, beyond the Anio, and on the right of the Via Nomentana, to which the Roman people retired during their controversy with the Senate, Liv. 2, 32; 3, 52; Cic. Rep. 2, 37, 63; id. Brut. 14, 54:

    os sacrum, quod imum ventrem sustinet,

    Cael. Aur. Tard. 1, 4: Sacra Via, or ( poet.) Sacer Clivus, a street in Rome leading from the Forum to the Capitol, Cic. Planc. 7, 17; id. Att. 4, 3, 3; Hor. S. 1, 9, 1; id. C. 4, 2, 35; Mart. 1, 70, 5;

    v. also via, I. A. 2.: sacer morbus,

    the epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4:

    sacer lapis,

    a stone landmark, a mere-stone, Liv. 41, 13: os sacrum, anatom. t. t., = Gr. hieron osteon, the lowest bone of the spine, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 24:

    litterae sacrae (eccl. Lat.),

    the Scriptures, Vulg. 2 Tim. 3, 15.—For its combinations with ignis, via, etc., v. those words.—
    (β).
    With gen. (class.):

    ego te sacram coronam surripuisse scio Jovis,

    Plaut. Men. 5, 5, 38; so,

    urna Veneris,

    id. Rud. 2, 5, 16 (for which:

    urna Veneria,

    id. ib. 2, 5, 18):

    Dianae celebris dies,

    Hor. C. 2, 12, 20:

    sepulcrum Batti veteris,

    Cat. 7, 6; cf. Plin. 8, 21, 31, § 76.—As a predicate: terra, ut focus domiciliorum, sacra deorum omnium est (a transl. of the Platon. Gê hiera pantôn theôn), Cic. Leg. 2, 18, 45:

    illa insula (sc. Delos) eorum deorum sacra putatur,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 48.—
    (γ).
    With dat. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    infra, II. A.): sacra Jovi quercus,

    Ov. M. 7, 623:

    esculus Jovi sacra,

    Plin. 16, 4, 5, § 11:

    Nymphis cervus,

    Ov. M. 10, 109:

    Cereri Polyphoetes (as a priest),

    Verg. A. 6, 484:

    pugionem templo Salutis detraxerat gestabatque velut magno operi sacrum,

    Tac. A. 15, 53:

    cupressus Diti sacra,

    Plin. 16, 33, 60, § 139:

    aesculus Jovi,

    id. 16, 4, 5, § 11.—As a predicate:

    Jani mensis, Qui sacer est imis Manibus,

    Ov. F. 2, 52, quercus antiqua, quae erat Marti sacra, Suet. Vesp. 5 (al. sacrata).—
    B.
    Transf., in gen., holy, sacred, awful, venerable (not till after the Aug. per., and very rare):

    silentium,

    Hor. C. 2, 13, 29:

    laedere amantes,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 11:

    lingua (Ciceronis),

    Mart. 5, 69, 7:

    Maro,

    id. 8. 56, 3:

    quaedam patris memoria,

    Quint. 11, 1, 59:

    O sacer et magnus vatum labor,

    Luc. 9, 983:

    heu sacri vatum errores,

    Sil. 8, 100.—So used of the emperors;

    disapproved of by Tiberius: (Tiberius) alium dicentem sacras ejus occupationes verba mutare et pro sacris laboriosas dicere coëgit,

    Suet. Tib. 27.—But soon after Tiberius in general use:

    auris Caesaris,

    Mart. 7, 99, 4:

    sacri lateris custos,

    id. 6, 76, 1:

    apud aures sacras mentitus est,

    Amm. 28, 6, 26 (cf.:

    se Imperatori mentitum,

    id. 28, 6, 26, § 21); and hence, for ecclesiastical: domus, comitatus, scrinia, largitiones, etc., in the law books et saep.
    II.
    In partic., with a bad accessory signif., devoted to a divinity for destruction, forfeited; and absol., accursed, criminal, impious, wicked.
    (α).
    With dat.: si quisquam aliuta faxit, ipsos Jovi sacer esto, Lex Numae ap. Fest. p. 6 Müll.; cf.: ut caput ejus Jovi sacrum esset, an ancient plebiscitum ap. Liv. 3, 55, 7:

    non alienum videtur, de condicione eorum hominum referre, quos leges sacros esse certis diis jubent, quod, cum cetera sacra violari nefas sit, hominem sacrum jus fuerit occidi, etc.,

    Macr. S. 3, 7.—
    (β).
    Absol.: homo sacer is est, quem populus judicavit ob maleficium; neque fas est eum immolari; sed qui occidit, parricidii non damnatur. Nam lege tribuniciā primā cavetur: si quis eum, qui eo plebei scito sacer sit, occiderit, parricida ne sit. Ex quo quivis homo malus atque improbus sacer appellari solet, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.: PATRONVS SI CLIENTI FRAVDEM FECERIT SACER ESTO, LEX XII. Tab. ap. Serv. Verg. A. 6, 609;

    in imitation: uter aedilis fuerit, etc.... is intestabilis et sacer esto,

    Hor. S. 2, 3, 181:

    eum, qui cuiquam nocuerit, sacrum sanciri,

    Liv. 3, 55.—
    B.
    Transf., in gen., accursed, execrable, detestable, horrible, infamous, etc. (only poet. and in post-Aug. prose).
    a.
    Of persons:

    ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14; Afran. ap. Non. 397, 22 (with malus); Lucil. ib. 397, 27.— Sup., Plaut. Most. 4, 2, 67:

    homo sacerrimus,

    id. Poen. prol. 90; id. Rud. 1, 2, 69; Turp. ap. Non. 397, 29 (with pessimus). —
    b.
    Of things: sacerrimum domicilium, Turp. ap. Non. 397, 30:

    di magni, horribilem et sacrum libellum,

    Cat. 14, 12:

    hircus alarum,

    id. 71, 1:

    auri fames,

    Verg. A. 3, 57 (for which:

    aurum fame,

    Plin. 33, 1, 3, § 6:

    venenum (Medeae),

    Val. Fl. 7, 165:

    nox,

    id. 8, 25:

    arma metu,

    id. 4, 185; cf.

    pavor,

    id. 1, 798:

    insania,

    Stat. Th. 10, 804:

    morbus,

    i. e. epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4.—With dat.:

    ut immerentis fluxit in terram Remi Sacer nepotibus cruor,

    Hor. Epod. 7, 20.— Comp. and adv. do not appear (as for the comp. v. Varr. L. L. 8, § 77 Müll.).—Hence, subst.: sā̆crum, i, n., something consecrated; a holy or sacred thing, a sacred vessel or utensil; a sanctuary, a temple; a religious act, a sacrifice, etc.; in plur. in gen., sacred rites, religious worship, religion (both of the State and of single races and families; and even of individuals; v. infra, b; class.; most freq. in plur.).
    A.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    sacrum sacrove commendatum qui cleperit rapsitque parricida esto,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ubi sacro manus sis admolitus,

    Plaut. As. 3, 2, 24:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    Hor. C. 3, 3, 52:

    metuens velut contingere sacrum,

    id. S. 2, 3, 110:

    apud Cluacinae sacrum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10; Quint. 1, 4, 6:

    Minervae,

    Dict. Cret. 5, 12 fin.:

    theatrum veluti quoddam illius sacri templum vocabimus,

    Quint. 3, 8, 29: [p. 1611] quae (sacerdos Cereris) Graecum illud sacrum monstraret et faceret, Cic. Balb. 24, 55:

    sacrum Herculi facere,

    Liv. 1, 7:

    facere Junoni,

    Prop. 4 (5), 9, 43:

    facto per Magos sacro,

    Suet. Ner. 34:

    sollemne sacrum conficere,

    Flor. 1, 13, 16:

    ita se habet sacrum (Suovetaurilia),

    Quint. 1, 5, 67:

    arma lecta conici in acervum jussit consul sacrumque id Vulcano cremavit,

    Liv. 41, 12:

    sacrum piaculare fieri,

    id. 29, 19:

    sollemne Apollinis sacrum,

    Suet. Aug. 94; Ov. M. 12, 33:

    pyrā sacri sub imagine factā,

    id. ib. 14, 80:

    nec de lucernā fas est accendi sacrum,

    Phaedr. 4, 11, 13:

    neve initianto, nisi ut assolet, Cereri, Graeco sacro,

    according to the Grecian rites, Cic. Leg. 2, 9, 21; cf.:

    vetabo, qui Cereris sacrum Vulgarit arcanae,

    Hor. C. 3, 2, 26:

    morientibus operire (oculos) rursusque in rogo patefacere, Quiritium ritu sacrum est,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    in sacro est,

    id. 18, 12, 30, § 118.—
    (β).
    Plur.: sacra deosque penates.. ex aedibus suis eripuisse dixit, sacred vessels or utensils, holy things, Cic. Verr. 2, 2, 5, § 13; cf. Liv. 5, 40:

    sacra omnia proferre, Auct. B. Alex. 32, 3: portabant canistris,

    Ov. M. 2, 713:

    Troïa,

    Tib. 2, 5, 40:

    velut qui Junonis sacra ferret,

    Hor. S. 1, 3, 11; cf.

    of the same,

    Verg. A. 2, 293; 2, 717 Heyne; Ov. F. 1, 527; id. H. 7, 80; 7, 158:

    cumque suis penetralia sacris,

    i. e. the images of the gods, Penates, id. M. 1, 287:

    jactata aequoribus sacra,

    Hor. C.4,4,54:

    pueri Sacra canunt,

    sacred songs, Verg. A. 2, 239; cf. Ov. Tr. 4, 10, 19:

    sacra ordine in mensā Penatium deorum Ponuntur,

    sacred gifts, offerings, Naev. B. Pun. 1, 11:

    neve ulla vitiorum sacra sollemnia obeunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    sicut in sollemnibus sacris fieri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    qui (Mercurius) sacris anniversariis coleretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84 (for which:

    sacrificiis anniversariis colebatur,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: sacris e principum numero pontifices quinque praefecit,

    id. Rep. 2, 14, 26:

    (Romulus) sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit,

    Liv. 1, 7; cf.:

    sacra Jovi facturus erat,

    Ov. M. 3, 26:

    sacra Jovi Stygio Perficere,

    Verg. A. 4, 638:

    ipse (Numa) plurima sacra obibat,

    Liv. 1, 20:

    densi circumstant sacra ministri,

    Ov. M. 2, 717:

    arcana sacra,

    Hor. Epod. 5, 52; Ov. M. 10, 436:

    fera,

    id. ib. 13, 454:

    nefanda,

    id. ib. 10, 228:

    mystica,

    id. H. 2, 42:

    horrida,

    Sil. 3, 140:

    veneranda,

    id. 7, 382:

    casta,

    Stat. Achill. 1, 370.
    a.
    Divine worship or religion in gen.: publica sacra, quae publico sumptu pro populo fiunt, quaeque pro montibus, pagis, curiis, sacellis: at privata, quae pro singulis hominibus, familiis, gentibus fiunt, Fest. pp. 244 and 245 Müll.; Liv. 5, 52:

    quo foedere (Romulus) et Sabinos in civitatem ascivit, sacris communicatis,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    quod per populum errari fas non erat propter religionem sacrorum,

    id. Agr. 2, 7, 18; so,

    religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69:

    sacra Cereris conficere,

    id. Balb. 24, 55; so,

    Cereris,

    Hor. S. 2, 8, 14 (cf. supra, a fin.):

    Eleusina,

    Suet. Claud. 23:

    Junonis,

    Hor. S. 1, 3, 11:

    Orphica,

    rites, solemnity, festival, Cic. N. D. 3, 23, 58:

    Bacchia,

    Ov. M. 3, 518:

    trieterica Bacchi,

    id. ib. 6, 587:

    Dianae,

    id. ib. 7, 94;

    15, 489: Isidis,

    Suet. Oth. 12 et saep.—
    b.
    The private religious rites of a gens, a family, etc. (observed by the Romans with the greatest care):

    sacra privata perpetua manento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22; cf. id. ib. 2, 19, 47:

    an gentilicia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanos deos etiam in pace deseri placet?

    Liv. 5, 52:

    ut ne morte patris familias sacrorum memoria occideret,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    docebant (antiqui) tribus modis sacris adstringi,

    id. ib. 2, 20, 49:

    magnum est eadem habere monumenta majorum, eisdem uti sacris, sepulcra habere communia,

    id. Off. 1, 17, 55; cf.:

    ut qui natus sit, ignoret, cujus sanguinis, quorum sacrorum sit,

    Liv. 4,2:

    sacra interire illi (majores) noluerunt,

    Cic. Mur. 12, 27:

    sacrorum alienatio,

    id. Or. 42, 144 (v. alienatio); cf. sing.:

    sacrum familiare,

    Macr. S. 1, 16:

    nuptialia,

    marriage solemnities, Quint. 1, 7, 28;

    called also jugalia,

    Ov. M. 7, 700; cf. respecting the sacra privata of the Romans, Savigny, in his Zeitschr. 2, p. 397 sq.—
    c.
    Poet., poems (as sacred to the Muses):

    mihi jam puero caelestia sacra placebant, Inque suum furtim Musa trahebat opus,

    Ov. Tr. 4, 10, 19:

    vatum,

    Pers. prol. 7:

    Maronis,

    Mart. 7, 63, 5. —
    2.
    Prov.
    a.
    Inter sacrum saxumque stare, to stand between the victim and the knife, i. e. to be between the door and the wall, to be in great straits, Plaut. Capt. 3, 4, 84; cf.:

    inter sacrum et saxum positus,

    App. M. 11, p. 271 fin.
    b.
    Hereditas sine sacris, i. e. a great profit without trouble, = a rose without thorns, meat without bone, etc. (because the keeping up of the sacra privata was attended with great expense), Plaut. Capt. 4, 1, 8, and id. Trin. 2, 4, 83; cf. Fest. p. 290 Müll.—
    B.
    Transf., in gen. (the figure being borrowed from secret religious rites), in plur.: sacra, secrets, mysteries (not till after the Aug. period, and very rare):

    sacra tori coitusque novos referebam,

    Ov. M. 7, 709:

    peregisse mihi videor sacra tradentium artes,

    Quint. 5, 14, 27 (cf.:

    omnes fere, qui legem dicendi, quasi quaedam mysteria, tradiderunt,

    id. 5, 13, 60):

    litterarum colere,

    id. 10, 1, 92:

    studiorum profanare,

    Tac. Or. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > sacer

  • 3 sputo

    spūto, āre, v. freq. a. [spuo], to spit, spit out (mostly ante-class.):

    sanguinem,

    Plaut. Merc. 1, 2, 30: morbus, qui sputatur, that disease before which one spits, i. e. the epilepsy, id. Capt. 3, 4, 18 (cf. Plin. 10, 23, 33, § 69; 28, 4, 7, § 35):

    mixtos sputantem sanguine dentes,

    Ov. M. 12, 256.

    Lewis & Short latin dictionary > sputo

  • 4 elleborum

    ellĕbŏrus ( hell-), i, m., and ellĕ-bŏrum ( hell-), i, n., hellebore, in pure Lat. veratrum, a plant much used by the ancients as a remedy for mental diseases, epilepsy, etc.; the best grew on the island of Anticyra, in the Aegean Sea, Pl. 25, 5, 21; id. 25, 13, 94; Gell. 17, 15; Plaut. Ps. 4, 7, 89; Verg. G. 3, 451; Hor. Ep. 2, 2, 137; Cels. 2, 13; Sen. Ep. 83, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > elleborum

  • 5 elleborus

    ellĕbŏrus ( hell-), i, m., and ellĕ-bŏrum ( hell-), i, n., hellebore, in pure Lat. veratrum, a plant much used by the ancients as a remedy for mental diseases, epilepsy, etc.; the best grew on the island of Anticyra, in the Aegean Sea, Pl. 25, 5, 21; id. 25, 13, 94; Gell. 17, 15; Plaut. Ps. 4, 7, 89; Verg. G. 3, 451; Hor. Ep. 2, 2, 137; Cels. 2, 13; Sen. Ep. 83, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > elleborus

  • 6 helleborum

    ellĕbŏrus ( hell-), i, m., and ellĕ-bŏrum ( hell-), i, n., hellebore, in pure Lat. veratrum, a plant much used by the ancients as a remedy for mental diseases, epilepsy, etc.; the best grew on the island of Anticyra, in the Aegean Sea, Pl. 25, 5, 21; id. 25, 13, 94; Gell. 17, 15; Plaut. Ps. 4, 7, 89; Verg. G. 3, 451; Hor. Ep. 2, 2, 137; Cels. 2, 13; Sen. Ep. 83, 25.

    Lewis & Short latin dictionary > helleborum

  • 7 caducum

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducum

  • 8 caducus

    cădūcus, a, um, adj. [cado].
    I.
    That falls or has fallen, falling, fallen (mostly poet.): bacae glandesque caducae, * Lucr. 5, 1362; cf. Dig. 50, 16, 30:

    glans caduca est, quae ex arbore cecidit: oleae,

    Cato, R. R. 23, 2:

    spica,

    that fell in mowing, Varr. R. R. 2, 2, 12:

    aqua,

    id. ib. 3, 5, 2:

    aquae,

    Ov. P. 2, 7, 39:

    frondes,

    Verg. G. 1, 368:

    frons,

    Ov. M. 7, 840; id. Tr. 3, 1, 45:

    folia,

    id. Am. 2, 16, 45:

    lacrimae,

    id. M. 6, 396:

    poma,

    Prop. 2, 32, 40:

    oliva,

    Col. 12, 52, 22:

    fulmen,

    Hor. C. 3, 4, 44:

    te, triste lignum, te caducum In domini caput immerentis,

    id. ib. 2, 13, 11; cf.

    ligna,

    Varr. L. L. 6, § 66 Müll.:

    tela,

    Prop. 4 (5), 2, 53:

    moro coma nigrior caduco,

    Mart. 8, 64, 7.—
    B.
    Caduca auspicia dicunt cum aliquid in templo excidit, veluti virga e manu, Paul. ex Fest. p. 64, 9 Müll.—
    2.
    Caduci bello, that have fallen in war, slain in battle:

    bello caduci Dardanidae,

    Verg. A. 6, 481.—
    3.
    In gen., devoted to death, destined to die:

    juvenis,

    Verg. A. 10, 622.—
    II.
    Inclined to fall, that easily falls (rare):

    vitis, quae naturā caduca est et, nisi fulta sit, ad terram fertur,

    Cic. Sen. 15, 52; cf. id. ib. 2, 5. —Hence,
    2.
    Esp., in medic. lang.: homo, epileptic, Firm. Math. 3, 6, n. 8;

    Aemil. Mac. c. de Paeonia: equus,

    Veg. 1, 25, 2:

    asellus morbo detestabili caducus,

    App. M. 9, p. 236, 12:

    morbus,

    the falling sickness, epilepsy, App. Herb. 60; Aemil. Mac. c. Aristoloch.; Isid. Orig. 14, 7, 5.—
    B.
    Trop.
    1.
    In gen., frail, fleeting, perishable, transitory, vain (class., esp. in prose):

    in eo, qui ex animo constet et corpus caducus et infirmus,

    Cic. N. D. 1, 35, 98:

    ignis,

    quickly extinguished, Sen. Q. N. 2, 23, 2:

    res humanae fragiles caducaeque,

    Cic. Lael. 27, 102: quis confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit, id. Fin. 2, 27, 86:

    nihil nisi mortale et caducum praeter animos,

    id. Rep. 6, 17, 17: alia omnia incerta sunt, caduca, mobilia;

    virtus est una altissimis defixa radicibus,

    id. Phil. 4, 5, 13; id. Lael. 6, 20; id. Dom. 58, 146:

    tituli,

    Plin. Pan. 55, 8:

    tempus,

    id. Ep. 3, 7, 14:

    labores,

    id. ib. 9, 3, 2:

    fama,

    Ov. P. 4, 8, 46:

    spes,

    vain, futile, id. M. 9, 597:

    preces,

    ineffectual, id. F. 1, 181:

    pars voti,

    id. Ib. 88.—
    2.
    Esp., in law, caduca bona were those possessions which did not fall to the heir mentioned in a will, because he was childless, but passed to other heirs (in default of such, to the exchequer); vacant, having no heir (cf. Hugo, Rechtsgesch. p. 760 sq.):

    quod quis sibi testamento relictum, ita ut jure civili capere possit, aliquă ex causă deinde non ceperit, caducum appellatur, veluti ceciderit ab eo, etc., Ulp. Lib. Regul. tit. 10: hereditates,

    Cic. Phil. 10, 5, 11; Cod. Th. 10, 10, 30 pr.; Dig. 22, 5, 9: portio, Gai Inst. 2, 206.—As subst.: cădūcum, i, n., property without an heir, an unowned eslate:

    legatum omne capis nec non et dulce caducum,

    Juv. 9, 88:

    caduca occupare,

    Just. 19, 3, 6: vindicare, Gal Inst. 2, 207.—
    b.
    Transf., of other things:

    nostra est omnis ista prudentiae doctrinaeque possessio, in quam homines, quasi caducam atque vacuam, abundantes otio, nobis occupatis, involaverunt,

    Cic. de Or. 3, 31, 122 (no comp. or sup.).—Hence, adv.: cădū-cĭter, precipitately, headlong: caduciter = praecipitanter;

    Varro: aquai caduciter ruentis,

    Non. p. 91, 1 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > caducus

  • 9 labes

    1.
    lābes, is (abl. labi for labe, Lucr. 5, 930), f. [1. lābor], a fall, falling down, sinking in.
    I.
    Lit. (rare but class.):

    dare labem,

    Lucr. 2, 1145:

    motus terrae Rhodum... gravi ruinarum labe concussit,

    Just. 30, 4, 3:

    tantos terrae motus in Italia factos esse, ut multis locis labes factae sint terraeque desederint,

    subsidences of the earth, Cic. Div. 1, 35, 78; cf.:

    labes agri,

    id. ib. 1, 43, 97:

    terrae,

    Liv. 42, 15; so absol.:

    si labes facta sit, omnemque fructum tulerit,

    Dig. 19, 2, 15, § 2:

    labes imbris e caelo,

    Arn. 5, 185.—
    II.
    Transf.
    A.
    A fall, stroke, ruin, destruction:

    hinc mihi prima mali labes,

    the first blow of misfortune, Verg. A. 2, 97:

    haec prima mali labes, hoc initium impendentis ruinae fuit,

    Just. 17, 1, 5: metuo legionibu' labem, Enn. ap. Diom. p. 378 P. (Ann. v. 283 Vahl.):

    quanta pernis pestis veniet, quanta labes larido,

    Plaut. Capt. 4, 3, 3:

    innocentiae labes ac ruina,

    Cic. Fl. 10, 24:

    labes in tabella,

    id. Lael. 12, 41:

    regnorum labes,

    Val. Fl. 5, 237.—
    B.
    Meton., ruin, destruction; of a dangerous person, one who causes ruin:

    (Verres) labes atque pernicies provinciae Siciliae,

    Cic. Verr. 1, 1, 2: labes popli, Plant. Pers. 3, 3, 4.—Of a bad law:

    labes atque eluvies civitatis,

    Cic. Dom. 20, 53.—
    2.
    In partic., the falling sickness, epilepsy, Ser. Samm. 57, 1018.—

    Hence, in gen.,

    disease, sickness, Grat. Cyneg. 468.
    2.
    lābes, is, f. [Gr. lôbê, lôbeuô; cf. Curt. Griech. Etym. p. 372]. a spot, blot, stain, blemish, defect.
    I.
    Lit. ( poet. and in post-Aug. prose):

    tractata notam labemque remittunt Atramenta,

    Hor. Ep. 2, 1, 235:

    sine labe toga,

    Ov. A. A. 1, 514:

    purum et sine labe salinum,

    Pers. 3, 25:

    victima labe carens,

    Ov. M. 15, 130:

    aliqua corporis labe insignis,

    Suet. Aug. 38: item quae (virgo) lingua debili sensuve aurium deminuta, aliave qua corporis labe insignita sit, Gell. 1, 12, 3.—
    II.
    Trop., a stain, blot, stigma, disgrace, discredit: labes macula in vestimento dicitur, et deinde metaphorikôs transfertur in homines vituperatione dignos, Paul. ex Fest. p. 121 Müll. (freq. and class.):

    animi labes nec diuturnitate evanescere, nec amnibus ullis elui potest,

    Cic. Leg. 2, 10, 24:

    saeculi labes atque macula,

    id. Balb. 6, 15:

    labem alicujus dignitati aspergere,

    a stain, disgrace, id. Vatin. 6, 15:

    labem alicui inferre,

    id. Cael. 18, 42:

    famae non sine labe meae,

    Prop. 4 (5), 8, 20:

    domus sine labe,

    Juv. 14, 69:

    vita sine labe peracta,

    Ov. P. 2, 7, 49:

    abolere labem prioris ignominiae,

    Tac. H. 3, 24:

    donec longa dies... concretam eximit labem, purumque relinquit sensum,

    Verg. A. 6, 746. —Of an immoral custom:

    dedit hanc contagio labem,

    Juv. 2, 78.— Plur.:

    conscientiae labes habere,

    Cic. Off. 3, 21, 85:

    peccatorum labibus inquinati,

    Lact. 4, 26; id. Ira Dei, 19.—
    b.
    Meton. (abstr. pro concreto), a disgrace, i. e. a good-for-nothing fellow, a wretch:

    habeo quem opponam labi illi atque caeno,

    Cic. Sest. 8, 20:

    caenum illud ac labes,

    id. ib. 11, 26.

    Lewis & Short latin dictionary > labes

  • 10 Morbus

    morbus, i, m. [Sanscr. mar-, die; Gr. brotos (for mrotos), marainô; cf. morior, marceo], a sickness, disease, disorder, distemper, ailment, illness, malady, of body or mind (class.).
    I.
    Corporeal:

    morbum appellant totius corporis corruptionem: aegrotationem morbum cum imbecillitate: vitium cum partes corporis inter se dissident: ex quo pravitas membrorum, distortio, deformitas,

    Cic. Tusc. 4, 13, 28: morbus est habitus cujusque corporis contra naturam, qui usum ejus facit deteriorem, Labeo ap. Gell. 4, 2, 3:

    morbi aegrotationesque,

    Cic. Tusc. 4, 10, 23:

    aeger morbo gravi,

    id. Cat. 1, 13, 31:

    in morbo esse,

    to be sick, id. Tusc. 3, 4, 9:

    morbo affectum esse,

    id. Div. 1, 30, 63:

    corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur,

    id. Fin. 1, 18, 59:

    animi valentes morbo tentari non possunt, corpora possunt,

    id. Tusc. 4, 14, 31:

    affligi,

    id. Pis. 35, 85:

    urgeri,

    id. Fat. 9, 17:

    tabescere,

    id. N. D. 3, 35, 84:

    languere,

    Lucr. 6, 1221:

    conflictari,

    Nep. Dion. 2, 4:

    in morbum cadere,

    to fall sick, Cic. Tusc. 1, 32, 79:

    incidere,

    id. Clu. 62, 175:

    delabi,

    id. Att. 7, 5, 1:

    morbum nancisci,

    Nep. Att. 21, 1:

    morbo consumi,

    id. Reg. 2, 1:

    perire,

    id. ib. 3, 3:

    mori,

    id. Them. 10, 4:

    absumi,

    Sall. J. 5, 6:

    confici,

    id. ib. 9, 4:

    opprimi,

    Cic. Clu. 7, 22:

    homo aeger morbo gravi,

    id. Cat. 1, 13, 31:

    ex morbo convalescere,

    to recover, id. Fam. 13, 29, 4:

    a morbo valere,

    Plaut. Ep. 1, 2, 26:

    morbum depellere,

    Cic. Fam. 7, 26, 2:

    levare,

    to alleviate, relieve, Plaut. Mil. 4, 6, 57:

    amplior fit,

    becomes more violent, Ter. Hec. 3, 1, 50:

    adgravescit,

    id. ib. 3, 2, 2:

    ingravescit,

    Cic. Cat. 1, 13, 31:

    comitialis or major,

    epilepsy, Cels. 3, 23:

    regius,

    the jaundice, id. 3, 24: in morbo consumat, a form of imprecation, may he spend it (the money) in sickness, Sen. Ben. 4, 39, 2.—
    II.
    Mental.
    A.
    Disease, a fault, vice, etc.: animi morbi sunt cupiditates immensae, et inanes, divitiarum, etc., Cic. Fin. 1, 18, 59:

    morbum et insaniam,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1:

    nomen insaniae significat mentis aegrotationem et morbum,

    id. Tusc. 3, 4, 9:

    hic morbus qui est in re publicā, ingravescet,

    id. Cat. 1, 13, 31:

    ut, si qui aegrotet, quo morbo Barrus,

    Hor. S. 1, 6, 30:

    maxima pars hominum morbo jactatur eodem,

    id. ib. 2, 3, 121:

    qui vultu morbum incessuque fatetur,

    Juv. 2, 17.—
    B.
    Grief, sorrow, distress:

    quod mulier facere incepit, nisi id efficere perpetrat, Id illi morbo, id illi senio est,

    affliction, distress, Plaut. Truc. 2, 5, 12; cf.:

    salvere me jubes, quoi tu abiens offers morbum?

    id. As. 3, 3, 3.—
    III.
    Trop., of trees, plants, etc.:

    infestantur namque et arbores morbis,

    a disease, Plin. 17, 24, 37, § 116 al. —
    IV.
    Morbus, personified as a deity, the son of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Hyg. Fab. praef.; Sen. Herc. Fur. 694; cf. Verg. A. 6, 275; Claud. VI. Cons. Hon. 323.

    Lewis & Short latin dictionary > Morbus

  • 11 morbus

    morbus, i, m. [Sanscr. mar-, die; Gr. brotos (for mrotos), marainô; cf. morior, marceo], a sickness, disease, disorder, distemper, ailment, illness, malady, of body or mind (class.).
    I.
    Corporeal:

    morbum appellant totius corporis corruptionem: aegrotationem morbum cum imbecillitate: vitium cum partes corporis inter se dissident: ex quo pravitas membrorum, distortio, deformitas,

    Cic. Tusc. 4, 13, 28: morbus est habitus cujusque corporis contra naturam, qui usum ejus facit deteriorem, Labeo ap. Gell. 4, 2, 3:

    morbi aegrotationesque,

    Cic. Tusc. 4, 10, 23:

    aeger morbo gravi,

    id. Cat. 1, 13, 31:

    in morbo esse,

    to be sick, id. Tusc. 3, 4, 9:

    morbo affectum esse,

    id. Div. 1, 30, 63:

    corporis gravioribus morbis vitae jucunditas impeditur,

    id. Fin. 1, 18, 59:

    animi valentes morbo tentari non possunt, corpora possunt,

    id. Tusc. 4, 14, 31:

    affligi,

    id. Pis. 35, 85:

    urgeri,

    id. Fat. 9, 17:

    tabescere,

    id. N. D. 3, 35, 84:

    languere,

    Lucr. 6, 1221:

    conflictari,

    Nep. Dion. 2, 4:

    in morbum cadere,

    to fall sick, Cic. Tusc. 1, 32, 79:

    incidere,

    id. Clu. 62, 175:

    delabi,

    id. Att. 7, 5, 1:

    morbum nancisci,

    Nep. Att. 21, 1:

    morbo consumi,

    id. Reg. 2, 1:

    perire,

    id. ib. 3, 3:

    mori,

    id. Them. 10, 4:

    absumi,

    Sall. J. 5, 6:

    confici,

    id. ib. 9, 4:

    opprimi,

    Cic. Clu. 7, 22:

    homo aeger morbo gravi,

    id. Cat. 1, 13, 31:

    ex morbo convalescere,

    to recover, id. Fam. 13, 29, 4:

    a morbo valere,

    Plaut. Ep. 1, 2, 26:

    morbum depellere,

    Cic. Fam. 7, 26, 2:

    levare,

    to alleviate, relieve, Plaut. Mil. 4, 6, 57:

    amplior fit,

    becomes more violent, Ter. Hec. 3, 1, 50:

    adgravescit,

    id. ib. 3, 2, 2:

    ingravescit,

    Cic. Cat. 1, 13, 31:

    comitialis or major,

    epilepsy, Cels. 3, 23:

    regius,

    the jaundice, id. 3, 24: in morbo consumat, a form of imprecation, may he spend it (the money) in sickness, Sen. Ben. 4, 39, 2.—
    II.
    Mental.
    A.
    Disease, a fault, vice, etc.: animi morbi sunt cupiditates immensae, et inanes, divitiarum, etc., Cic. Fin. 1, 18, 59:

    morbum et insaniam,

    id. Verr. 2, 4, 1, § 1:

    nomen insaniae significat mentis aegrotationem et morbum,

    id. Tusc. 3, 4, 9:

    hic morbus qui est in re publicā, ingravescet,

    id. Cat. 1, 13, 31:

    ut, si qui aegrotet, quo morbo Barrus,

    Hor. S. 1, 6, 30:

    maxima pars hominum morbo jactatur eodem,

    id. ib. 2, 3, 121:

    qui vultu morbum incessuque fatetur,

    Juv. 2, 17.—
    B.
    Grief, sorrow, distress:

    quod mulier facere incepit, nisi id efficere perpetrat, Id illi morbo, id illi senio est,

    affliction, distress, Plaut. Truc. 2, 5, 12; cf.:

    salvere me jubes, quoi tu abiens offers morbum?

    id. As. 3, 3, 3.—
    III.
    Trop., of trees, plants, etc.:

    infestantur namque et arbores morbis,

    a disease, Plin. 17, 24, 37, § 116 al. —
    IV.
    Morbus, personified as a deity, the son of Erebus and Nox, Cic. N. D. 3, 17, 44; Hyg. Fab. praef.; Sen. Herc. Fur. 694; cf. Verg. A. 6, 275; Claud. VI. Cons. Hon. 323.

    Lewis & Short latin dictionary > morbus

  • 12 cadivus

    cădīvus, a, um, adj. [cado] (an access. form of caducus).
    I.
    Of fruit, falling of itself:

    mala,

    Plin. 15, 16, 18, § 59; 15, 17, 18, § 60.—
    II.
    In medic. lang., having the falling sickness or epilepsy, epileptic, Marc. Emp. 20.

    Lewis & Short latin dictionary > cadivus

  • 13 epilepsia

    ĕpĭlēpsia, ae, f., = epilêpsia, the falling sickness, epilepsy, Lat. morbus comitialis, Lampr. Heliog. 20:

    boum,

    Veg. Vet. 5, 32; Cael. Aur. Tard. 1, 4, 60 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > epilepsia

См. также в других словарях:

  • Epilepsy Foundation — The Epilepsy Foundation (formerly Epilepsy Foundation of America), a national non profit with affiliated organizations throughout the United States, has led the fight against epilepsy since 1968. The Foundation’s goals are to ensure that people… …   Wikipedia

  • Epilepsy Society — The Epilepsy Society (formerly known as the National Society for Epilepsy) is the largest medical charity in the field of epilepsy in the United Kingdom, providing services for people with epilepsy for over 100 years. Based in Chalfont St Peter,… …   Wikipedia

  • Epilepsy Phenome/Genome Project — The Epilepsy Phenome/Genome Project (EPGP) is a government funded study to identify genes that influence the development of epilepsy and genes that affect the response to treatment. The study involves 13 major epilepsy centers and more than 150… …   Wikipedia

  • Epilepsy Research Foundation — is a British medical research charity dedicated to curing epilepsy.External links* [http://www.epilepsyresearch.org.uk Official website] In March 2007, the Epilepsy Research Foundation merged with the Fund for Epilepsy to become Epilepsy Research …   Wikipedia

  • Epilepsy Action Australia — Epilepsy Action, Australia is an Australian charity providing education and support services to children and adults with epilepsy and other seizure disorders across Australia. The Epilepsy action team is made up of highly qualified caseworkers,… …   Wikipedia

  • Epilepsy — Epileptic redirects here. For the graphic novel, see Epileptic (graphic novel). Epilepsia redirects here. For the journal, see Epilepsia (journal). Epilepsy Classification and external resources Generalized 3 Hz spike and wave discharges in EEG …   Wikipedia

  • Epilepsy and driving — Persons with seizure disorders may be putting the public at risk from their operation of a motor vehicle. It is for this reason that most people diagnosed with epilepsy are forbidden or restricted by their local laws from operating vehicles.… …   Wikipedia

  • Epilepsy in animals — Epilepsy can occur in animals other than humans (see main article Epilepsy). It is characterized by recurrent unprovoked seizures. Canine epilepsy is often genetic. Epilepsy in cats and other pets is rarer, likely because there is no hereditary… …   Wikipedia

  • epilepsy and hallucinations —    The term epilepsy comes from the Greek verb epilambanein (to attack). It refers to a neurological disorder characterized by recurrent seizures. The introduction of the term epilepsy is generally attributed to the Persian physician and… …   Dictionary of Hallucinations

  • Epilepsy Bout — Жанры слэм кор, экспериментальный рок, рэпкор Годы 1994–2000 …   Википедия

  • Epilepsy Action — is a UK based charity providing information, advice and support for people with epilepsy.Formed in 1950 as British Epilepsy Association (the organisation adopted Epilepsy Action as its working name in 2002), it provides freephone and email… …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»